معرفی انواع پردازنده AMD و کاربرد سری‌های مختلف

واقعیت اینه که شرکت AMD سال‌ها در صنعت نیمه‌هادی‌ها به حقش نرسیده. این شرکت کار خودش رو به عنوان تولیدکننده‌ چیپ‌های مجاز برای غول‌هایی مثل Intel شروع کرد و در فضای سیلیکون اصلاً نام بزرگی نبود. اما بالاخره مدیران شرکت خودشون رو از زیر اقتدار غول‌های بازار رها کرده و بعد از مدتی تولید انواع پردازنده‌ی AMD رو شروع کردند تا به رقیب جدی پردازنده های اینتل تبدیل شوند.

اولین پیشرفت بزرگ AMD در سال 2003 و با معرفی اولین چیپ x86_64 اتفاق افتاد، چون در این سال تونست اینتل رو در بازار شکست بده. از 2003 به بعد، انواع سی پی یو AMD به بازار عرضه شده‌اند و رقابت تنگاتنگی رو با بقیه‌ی شرکت‌ها دارند. در واقع، حالا این کمپانی خودش به غول و رقیب بزرگان تبدیل شده. در این مطلب انواع پردازنده‌های شرکت AMD رو بررسی می‌کنیم، پس اگر می‌خواید با انواع سی پی یو ای‌ام‌دی آشنا بشید، بهتره این مطلب رو تا آخر با دقت مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: مقایسه پردازنده های اینتل و AMD

انواع سی پی یو AMD

وقتی که به واقعیت نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شیم که پردازنده‌های AMD سهم بزرگی از بازار رو به خودشون اختصاص داده‌اند. البته باید این واقعیت رو بگیم که خط تولید ای‌ام‌دی ساده‌تر از اینتل است، اما باز هم به راهنمایی جامعی نیاز دارید تا بتوانید بهترین سی پی یو AMD رو برای خودتون انتخاب کنید.

در این مطلب لیپک سری‌های پردازنده‌ی AMD رو بررسی می‌کنیم تا آشنایی لازم رو با محصولات این برند به دست بیارید. پس، قبل از همه، خانواده‌ رایزن سی پی یوهای ای‌ام‌دی رو توضیح می‌دیم که با تولید اونها بود که AMD سهم خودش رو از بازار گرفت.

خانواده‌ی رایزن (Ryzen)

معماری Zen شرکت AMD پردازنده‌های جدیدی رو به کاربران دسکتاپ معرفی کرد. در این بخش با سی پی یوهای رایزن آشنا می‌شید، پس ترجیحاً کارمون رو با فهرست اسامی خانواده‌ Ryzen انواع پردازنده‌ی AMD شروع کنیم:

• سری رایزن 3
• سری رایزن 5
• سری رایزن 7
• سری رایزن 9
• سری رایزن Threadripper

سی پی یوهای بالا با شماره‌ی مدلشون نام‌گذاری شدند، یعنی هرچی شماره‌ی مدل بالاتر باشه، پردازنده هم قدرتمندتر است. مثلاً Ryzen 3 1200 قدرت کمتری از Ryzen 3 1300X یا Ryzen 5 5600X داره. توجه کنید که قرار نیست حرف X در انتهای اسم ما رو سردرگم کنه، این حرف یعنی مدل مورد نظر کمی سریع‌تر از ورژن بدون X این محصول عمل می‌کنه. در نتیجه Ryzen 7 1800X عملکرد بهتری از Ryzen 7 1800 داره. البته این ورژن‌ها فرق زیادی با هم ندارند و تفاوتشون جزئی هستش. در پایین انواع سی پی یو AMD از خانواده‌ی رایزن رو بیشتر توضیح می‌دیم.

سری رایزن 3 (Ryzen 3)

رایزن 3 یک پردازنده‌ی اقتصادی به حساب می‌آد و شرکت AMD اون رو برای کاربرانی طراحی کرده که با کامپیوترشون کارهای سنگین انجام نمی‌دهند. همه‌ این پردازنده‌ها 4 هسته‌ای هستند و عملکرد خوبی برای این طیف از کاربرها دارند. با این پردازنده می‌توانید یک gaming rig قوی درست کنید که حتی بازی‌های بزرگ رو مدیریت کنه.

سری رایزن 5 (Ryzen 5)

این سری ترکیبی از پردازنده‌های 4 هسته‌ای و 6 هسته‌ای است که قدرت کافی رو برای انجام کارهای سنگینی مثل ادیت ویدیو ارائه می‌ده. در واقع، انواع پردازنده‌ی AMD با رایزن 5 خیلی جالب توجه شدند. این سی پی یوها هم گزینه‌ی فوق‌العاده‌ای برای انجام بازی هستند و هم به صورت رقابتی قیمت‌گذاری شدند تا از پس خانواده‌ی پردازنده‌های محبوب Intel Core i5 بربیایند.

سری رایزن 7 (Ryzen 7)

سری رایزن 7 شرکت AMD سی پی یوهای 8 هسته‌ای هستند که، مثل پردازنده‌های Core i7 Intel، قدرت خیلی زیادی رو برای اغلب مردم ارائه می‌دهند. اما اگر می‌خواید کارهای کامپیوتری خیلی پیشرفته انجام بدید، سری رایزن 7 یکی از مقرون به صرفه‌ترین گزینه‌ها به شمار می‌آد. در صورتی که یک GPU قدرتمند داشته باشید، پردازنده‌های سری Ryzen 7 می‌توانند مزایای آشکاری براتون داشته باشند.

سری رایزن 9 (Ryzen 9)

پردازنده‌های 16 هسته‌ای سری رایزن 9 یکی از آخرین گروه‌های جادوی کامپیوتری AMD هستند. این سی پی یوها رو باید سطح میانی فوق‌العاده‌ای در بین Ryzen 7 و Threadripper به حساب بیاریم که امکاناتی عالی در اختیار کاربران قرار می‌دهند. هر کاربر با سری Ryzen 9 می‌تواند تا 16 هسته و 32 رشته داشته باشه. پس باید بگیم که گیمرها، ویدیو ادیتورها و تولیدکنندگان محتوا با این سی پی یوها به آرزوی خودشون می‌رسند.

سری Threadripper

خیلی کم اتفاق بیافته که به خرید پردازنده‌های از نوع Threadripper نیاز پیدا کنید. به هر حال، اگر یکی از این انواع پردازنده‌ی AMD رو داشته باشید، می‌تواند براتون خیلی مفید و فوق‌العاده باشه. سری Threadripper سی پی یوهای AMD تا 74 هسته و 128 رشته دارند و عملکرد بسیار پیشرفته‌ای رو ارائه می‌دهند. این محصول برای کاربران پیشرفته‌ای ساخته شده است که دوست دارند سیستمشون هر نوع محدودیتی رو بشکنه.

سری Athlon

این سری از محصولات AMD برای رقابت با Intel Pentium ساخته شدند، اما حالا AMD از برند Athlon برای پر کردن بازار کامپیوترهای شخصی استفاده می‌کنه. در واقع، در بین سری‌های پردازنده‌ی AMD، سری Athlon انتخاب ایده‌آلی برای کامپیوترهای اقتصادی به شمار می‌آد. کاربران این کامپیوترها بیشتر کارهای ابتدایی، مثل جستجو در وب رو انجام می‌دهند.

البته خط تولید Athlon شرکت AMD، در حال حاضر، تنها APUها رو در دو رده‌ی Gold (طلایی) و Silver (نقره‌ای) ارائه می‌ده. اما اینها تنها برای سیستم‌های OEM تولید می‌شن و کاربران می‌تونن تنها ورژن خرده‌فروشی (retail version) رو استفاده کنند.

Epyc: پردازنده‌های Pro شرکت AMD

شرکت AMD خط Epyc رو برای تولید سی پی یوهای سرور، که فقط برای سیستم‌های سرور OEM در دسترس‌اند، راه‌اندازی کرد. خط تولید Epyc همه‌ی قابلیت‌های سری Treadripper رو ارائه می‌ده، اما اون رو برای برآوردن نیازهای سنگین بازار سرور هم ارتقا داده است.

واقعیت اینه که AMD دو خط تولید EPYC داره: 1) سری 7002 و 2) سری 7003. سری Epyc 7002 بر اساس پلتفرم Zen 2 فعالیت می‌کنه و سری 7003 هم خط تولید پردازنده‌ی سرور مبتنی بر Zen 3 به شمار می‌آد. انواع پردازنده‌ی AMD سری Epyc محصولاتی تا 64 هسته و 128 رشته و TDPهای تا 280W رو دربر می‌گیره.

پردازنده‌های از رده خارج‌شده AMD

خط تولید بعضی از انواع سی پی یو AMD تعطیل شده است و محصول جدیدی از این خطوط تولید عرضه نمی‌شه. در این بخش تعدادی از این پردازنده‌های از رده خارج شده‌ی AMD رو معرفی می‌کنیم.

سری Turion

این سری از پردازنده‌های AMD تنها برای وسایل الکترونیکی قابل حمل، به ویژه لپ‌تاپ‌ها، تولید می‌شدند. سری Turion سی پی یوهای کم‌قدرتی بودند که AMD اونها رو برای رقابت با پردازنده‌هایی مانند Intel Core و Core 2 عرضه می‌کرد. نقطه‌ی قوت پردازنده‌های سری Turion مصرف پایین انرژی در مقایسه‌ با پردازنده‌های دسکتاپ بود.

سری Sempron

خط تولید سری Sempron انواع سی پی یو ای‌ام‌دی در سال 2004 راه‌اندازی شد و به عنوان خط تولید اقتصادی این شرکت شناخته می‌شد. سری Sempron سی پی یوهای ارزان و با عملکرد ضعیفی رو تولید می‌کرد که تنها جوابگوی انجام کارهای مقدماتی بودند. این پردازنده‌ها بر اساس Athlon XP و Athlon 64 و 64 X2 این شرکت تولید می‌شدند.

سری Phenom

Phenom پردازنده‌ی دسکتاپ 64-bit شرکت AMD مبتنی بر ریزمعماری K10 است که خود AMD نام پردازنده‌های 10h رو براش انتخاب کرد، اما بعضی اوقات به اشتباه بهش K10h هم گفته می‌شه. ورژن‌های 3 هسته‌ای به سری Phenom 8000 و ورژن‌های 4 هسته‌ای به سری Phenom X4 9000 تعلق دارند. اولین محصول از انواع پردازنده‌ی AMD از این خانواده در سال 2007 عرضه شد.

سری E

سی پی یوهای سری E به یک iGPU نسبتاً سریع و کنترلر حافظه‌ی DDR3-1066 تک کاناله مجهز شده بودند. مثلاً E-300 یک پردازنده‌ی 2 هسته‌ای کم‌قدرت بود که شرکت AMD برای لپ‌تاپ‌های کوچک و نت‌بوک‌ها طراحی کرده بود.

سری FX

این سری از سی پی یوهای AMD شامل 33 ریزپردازنده، از 4 هسته‌ای تا 8 هسته‌ای می‌شد. خیلی از پردازنده‌ها دارای ویژگی Turbo بودند، پس می‌شد بعضی از بخش‌هاش رو تا 5 GHz ارتقا داد. تعداد زیادی از سی پی یوهای سری FX از معماری کش سه سطحی استفاده می‌کردند.

نسل‌های مختلف پردازنده‌ی AMD

شرکت AMD در 17 آگوست 2016 از ریزمعماری Zen رونمایی کرد، اما در مارس سال بعد (2017) بود که اولین پردازنده‌ی مبتنی بر این معماری رو عرضه کرد. پس مارس 2017 تاریخ تولید اولین نسل از پردازنده‌های مبتنی بر Zen به حساب می‌آد. در این سال‌ها چند نسل مختلف Ryzen تولید شده‌اند که در این بخش توضیح داده می‌شوند.

پردازنده‌های AMD سری 1000

رایزن سری 1000 اولین نسل انواع سی پی یو ای‌ام‌دی Ryzen مبتنی بر معماری 14nm Zen بود. این پردازنده‌ها به نام Summit Ridge شناخته می‌شدند. چند مورد از نسل اول سی پی یوهای دسکتاپ Ryzen عبارتند از Ryzen 7 1800X، Ryzen 7 1700X و Ryzen 7 1700.

پردازنده‌های AMD سری 2000

نسل دوم انواع پردازنده‌ی AMD رایزن، که بر اساس معماری 12nm Zen+ شکل گرفت، سری 2000 بود. این سی پی یوها، با توجه به اعمال بهبودهای جزئی در تکنولوژی پردازشی، تنها کمی بهتر از سری 1000 عمل می‌کردند. پردازنده‌هایی مثل Ryzen 5 2500X، Ryzen 2600X و Ryzen 5 2600 نمونه‌هایی از محصولات این نسل هستند.

پردازنده‌های AMD سری 3000

شرکت AMD این نسل از پردازنده‌ها رو که بر اساس تکنولوژی پردازشی 7nm تولید شده بودند، در 27 مه 2019 معرفی کرد. برای تولید این پردازنده‌ها از ریزمعماری Matisse استفاده شده بود و شامل بهبودهای گسترده‌ای در چیپ‌های سری رایزن 2000 می‌شد. در واقع، این بهبودها به واسطه‌ی جهش از معماری 12nm Zen+ پیشین به TSMC’s 7nm FinFET رخ داده بودند.

شرکت AMD، با تولید سری رایزن 3000، بالاخره توانست فاصله‌ی زیادی با Intel بگیره. در این مرحله بود که مدیران این شرکت باور آورند که تغییر پردازنده‌ها به معماری Zen اثربخش بوده است. مواردی از سری 3000 عبارتند از Ryzen 5 3500 و Ryzen 5 3500X.

پردازنده‌های AMD سری 4000

در این نسل از انواع سی پی یو AMD، همه‌چیز مقداری پیچیده شد. چیپ‌های سری 4000 به نام APU (واحد پردازش شتاب‌یافته / تسریع‌یافته (Accelerated Processing Unit)) شناخته شدند. اینها چیپ‌هایی هستند که هم CPU و GPU رو روی یک die واحد (قطعه‌ی نازک مستطیلی از یک قرص نیمه‌هادی سیلیکون که در هنگام ساخت مدارهای مجتمع بریده شده یا لایه لایه می‌گردد) طراحی می‌شن. به زبان ساده، در این طراحی GPU با سی پی یو ادغام می‌شه.

پردازنده‌های AMD سری 5000

نسل پنجم انواع پردازنده‌ی AMD مبتنی بر ریزمعماری Zen 3 بود. این سی پی یوها به کمک معماری 7nm طراحی شده بودند و عملکرد خیلی بهتری نسبت به نسل‌های قبل داشتند. نمونه‌ی سری 5000 پردازنده‌های ای‌ام‌دی Ryzen 5 5600X است. علاوه بر این، گزینه‌های با عملکرد بالایی مثل Ryzen 7 5800 و Ryzen 7 5800X و حتی Ryzen 9 5900X هم وجود دارند.

پردازنده‌های AMD سری 6000

سری 6000 رایزن، که در فوریه‌ی 2022 رونمایی شد، نسل جدید پردازنده‌های AMD برای دستگاه‌های قابل حمل است. این نسل بر اساس معماری Zen 3+ تولید شده است و به صورت انحصاری برای لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شه. سری دسکتاپ این عدد رو حذف خواهد کرد و مستقیماً به 7000 خواهد رفت.

جمع‌بندی

در این مطلب لیپک سعی کردیم مرور جامعی بر انواع پردازنده‌ی AMD داشته باشیم. پس از جنبه‌های مختلفی سری‌های پردازنده‌ی AMD رو بررسی کردیم تا آشنایی کافی رو با این تولیدکننده‌ی معتبر بین‌المللی و محصول‌هاش به دست بیارید. آیا شما هم تجربه‌ی خرید و استفاده از سی پی یوهای AMD رو دارید؟ آیا محصولات AMD رو بر Intel ترجیح می‌دید؟ منتظریم تا تجربه و نظرات خودتون درباره‌ی کیفیت و عملکرد این پردازنده‌ها رو با ما و سایر مخاطبان لیپک در میان بگذارید!